Akupunktura od tysięcy lat stosowana jest w walce z bólem. Choć badania nad jej działaniem dają różne wyniki, wiele z nich wskazuje na jej skuteczność szczególnie wobec bólu pleców, szyi, zwyrodnieniowych oraz bólów głowy. Stosuje się ją często też wtedy, gdy medycyna konwencjonalna nie przynosi już rezultatów.
Z życia wzięte
Dlaczego decydujemy się na akupunkturę? Czy ona naprawdę działa?
Heidi Boyson cierpiała na chroniczne bóle krzyża przez 10 lat, zanim zdecydowała się spróbować akupunktury. Wcześniej sięgała już po pomoc kręgarzy, fizjoterapeutów i leków. Nic nie pomagało. – wspomina. Podczas sesji akupunktury wkłuto mi igły w głowę, a ja zasnęłam, co było świetne. Kiedy się obudziłam, byłam dużo bardziej zrelaksowana. Tylko po jednej wizycie Heidi uznała swój ból za możliwy do opanowania.
Zachodnie badania wykazujące skuteczność akupunktury, nie wskazują na to dlaczego właściwie tak jest. Istnieje kilka teorii dotyczących mechanizmów jej działania.
Oryginalna teoria która stoi za praktyką akupunktury mówi, że pobudzenie określonych miejsc skłania ciało do uwolnienia przepływu energii Qi, która podróżuje przez kanały energetyczne – meridiany. Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj.
Świat zachodu jej działanie tłumaczy tak, że igła stymuluje nerw który wysyła sygnał do mózgu, by uwolnić beta-endorfiny. Te działają podobnie do opioidów, obniżając próg bólu.
Inna teoria sugeruje, że akupunktura zmienia w trwały sposób komórki w tkance łącznej wokół punktów nacisku, co w rezultacie zmniejsza ból.
Istnieją również dowody na to, że stymulacja nerwu błędnego (przebiegającego od pnia mózgu do okrężnicy) może obniżyć stan zapalny w całym ciele. Zapalenie jest ściśle związane z przewlekłym bólem.
Poważny ruch dotyczący stosowania akupunktury w walce z bólem, ma miejsce w Stanach Zjednoczonych. Kraj ten od dawna boryka się z zatrważającą ilością opiatów przepisywanych na receptę. Zaangażowały się w to między innymi U.S. Department of Veterans Affairs oraz Medicaid (amerykański państwowy program pomocy socjalnej, dla osób których nie stać na opiekę zdrowotną). Przeprowadzone małe badanie pilotażowe dotyczące akupunktury stosowanej w leczeniu bólu, wśród pacjentów zrzeszonych w Medicaid, wykazało że 32% osób które przyjmowały opiody z powodu bólu, przestały to robić. Byli oni uprawnienie do otrzymania 12 zabiegów akupunktury, w ciągu 2 miesięcy.
The U.S. Department of Veterans Affairs wyszkolił ponad 2800 akupunkturzystów, którzy wykonują m.in. zabieg nakłuwania ucha, w celu łagodzenia bólu. Według Charlesa Levy’ego, lekarza z centrum Gainesville VA na Florydzie, zabieg ten pomógł w wielu przypadkach: bólów głowy, ostrych i przewlekłych bólów pleców, mięśniowo-szkieletowych oraz w przypadkach bólów neuropatycznych.
Jednak wynik ten zależy zarówno od bólu, specjalisty jak i pacjenta. Kiedy pani Boyson borykała się z okazjonalną migreną, poszła do gabinetu akupunktury w Nowym Jorku (wcześniej korzystała z zabiegów w Anglii).
Medycyna konwencjonalna nie pomagała, a akupunktura była wspaniała i niedroga. Dodała, że po każdej wizycie czuje się lepiej, jednak tym razem efekty się nie utrzymały.
W jednej z analiz przyjrzano się 7 badaniom, w których porównywano działanie akupunktury oraz pozorowanego zabiegu, na napięciowe bóle głowy. W drugiej grupie bóle głowy występowały przez 7-16 dni w miesiącu, w pierwszej zaś o 2 mniej. Obie grupy poddawane były terapii przynajmniej raz na tydzień, przez 6 tygodni.
Stosująca akupunkturę osteopatka Narda Robinson mówi, że kiedy leczy bóle głowy przygląda się dokładnie również szyi, plecom i postawie pacjenta. Praktykuję medycynę całościową, nie skupiam się na jednej części, zapominając o innych. – dodaje.
Prowadząca CuraCore Integrative Medicine & Education Center w Fort Collins Robinson, jest również weterynarzem. Widziała cudowny wpływ akupunktury zarówno na ludzi, jak i na psy cierpiące na uszkodzenie nerwów.
Stymulowanie punktów akupunkturowych u psów z porażonymi kończynami tylnymi, pozwoliło im chodzić. – powiedziała. Zarówno jak, jak i moje koleżanki oraz koledzy po fachu byliśmy świadkami niezwykłych zwrotów sytuacji, u psów z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w odcinku piersiowo-lędźwiowym, w związku z chorobą dysku.
Kolejna niezwykła zmiana dotyczyła naukowca, który po raz pierwszy spotkał się z akupunkturą po 50-tce. W wyniku wypadku samochodowego sprzed 20 lat, nie mógł w pełni się uśmiechnąć ani wyraźnie wypowiadać. Spowodowane było to częściowym niedowładem twarzy. Jego twarz, dłonie i stopy były odrętwiałe. Jednak niedługo po tym jak trafił pod skrzydła Nardy Robinson, zaczął odzyskiwać czucie i umiejętności motoryczne, których powrót uznano wcześniej za niemożliwy.
Podczas każdej wizyty mówił o tym, jak może teraz wyczuć delikatne krawędzie klawiatury, używać swoich palców na tyle by zapiąć guziki w koszuli, a także uśmiechać się i mówić normalnie. – powiedziała Robinson.
Czy to oznacza, że akupunktura może być lekiem na problemy neurologiczne?
Z pewnością jest to coś, co powinno zostać zbadane bardziej intensywnie, w klinikach urazowych rdzenia kręgowego, zarówno w celu ułatwienia powrotu do zdrowia, jak i ograniczenia konieczności operacji. – powiedziała Robinson.
Niestety dotychczasowe badania były w większości nieprzekonujące. W metaanalizie z 2015 roku dotyczącej stosowania akupunktury po uszkodzeniu rdzenia kręgowego, znaleziono jedynie 12 badań, które wykazały poprawę funkcji motorycznych i sprawności.
Metaanaliza z 2018 roku przeprowadzona przez grupę Cochrane, a dotycząca wpływu akupunktury na pacjentów po udarze, wykazała istnienie 30 badań na ten temat. Wyniki są jednak niejednoznaczne.
Mimo wszystko Robinson uważa, że dowody są wystarczająco obiecujące. Jej zdaniem akupunktura powinna być stosowana u osób z uszkodzeniami nerwów, szczególnie jeśli mają niewiele innych opcji.
Akupunktura walczy z nadwagą?
W uchu znajdują się dwa punkty, które łączone są z apetytem. W przeglądzie z 2017 roku znaleziono 18 randomizowanych, kontrolowanych badań, dotyczących wpływu nakłuwania ucha na gubienie kilogramów. Badania te nie były jednak duże, największe z nich obejmowało tylko 200 uczestników. Niemniej w przeglądzie tym odnotowano, że akupunktura ucha mogła przyczynić się do utraty wagi, średnio o 1,3 kg. Zabiegi trwające dłużej niż 6 tygodni przyniosły najlepsze rezultaty.
Wciąż trwają badania nad wpływem mikrobiomu na wagę. Jedno małe badanie przeprowadzone w Szanghaju wykazało, że akupunktura zmniejszyła liczbę Bacteroidetes w jelitach, których ilość u osób otyłych jest znacznie większa.
W badaniu tym, wśród 30 kobiet poddanych akupunkturze, wskaźnik BMI spadł średnio z niemal 28 do nieco ponad 25. Zmniejszeniu uległ również poziom Bacteroidetes. W niewielkiej grupie kontrolnej nie odnotowano spadku wagi, ani korzystnych zmian we florze bakteryjnej jelit.
Akupunktura może redukować stan zapalny związany z otyłością i bólem. Łagodząc ból i niepokój, może przeciwdziałać objadaniu się.
Nie uważam, żeby akupunktura miała aż tak duży wpływ na samą otyłość, ale raczej na problemy związane z bólem i nastrojem. – powiedziała Robinson.
Z pewnością warto wspomnieć o tym, że The National Cancer Institute oraz inne duże organizacje medyczne na terenie Europy i Stanów Zjednoczonych, uznają akupunkturę za skuteczną metodę radzenia sobie z nudnościami i wymiotami po chemioterapii.
Metaanaliza 30 randomizowanych i kontrolowanych badań z udziałem ponad 2500 ochotników wykazała, że stymulowanie punktów akupunkturowych powoduje zmniejszenie nudności i wymiotów w ciągu kilku godzin lub dnia po operacji. Takie stany są częstą reakcją na znieczulenie.
Konieczne są dalsze badanie, które pozwolą w pełni zrozumieć korzyści jakie daje nam akupunktura. Póki co, osoby szukające pomocy w walce z trudnymi stanami, mogą próbować znaleźć ulgę w tej właśnie metodzie.
Medycyna konwencjonalna znajduje się na rozdrożu. – powiedziała Robinson. Najczęstszym podejściem do rozwiązywania problemów jest chirurgia i leki. To jest jego bardzo kosztowne i niekompletne. Pacjenci pozostają często błędnie zdiagnozowani i przeładowani lekami. Akupunktura może być wyjściem.
Źródło:
Opracowała Ewa Wysocka